Zachowek - czy każdy go dostanie?

Dziedziczenie na podstawie testamentu ma pierwszeństwo w stosunku do dziedziczenia ustawowego. Rozdysponowanie majątku na podstawie testamentu zmienia dziedziczenie ustawowe. Prowadzi to do sytuacji, w których dzieci czy małżonkowie osób zmarłych mogą uznać, że zostały pokrzywdzone przy sposobie rozdysponowania majątku zawartym w testamencie.

Na takie sytuacje została przygotowana instytucja zachowku, który przysługuje zstępnym spadkodawcy, małżonkom a także rodzicom. Zachowek jest roszczeniem, które ma zadanie zadośćuczynienie spadkobiercom, którzy zostali pominięci w testamencie.

Zachowek przysługuje małżonkowi spadkodawcy w przypadku, gdy nie doszło do uprawomocnienia się wyroku w sprawie o rozwód lub gdy małżonkowie nie byli w separacji. Rodzice spadkodawcy mają prawo do zachowku gdy spadkodawca nie pozostawił zstępnych. Do zstępnych zaliczają się zarówno dzieci jak też wnukowie, prawnukowie.

Zstępnym może być także osoba przysposobiona a także dzieci takiej osoby. Do zachowku mają prawo wszystkie osoby, które są powołane do spadku z mocy ustawy. Ustawowe dziedziczenie jest przesłanką do starania się o zachowek. Dodatkowo o zachowek mogą również starać się osoby ujęte w testamencie, które chcą uzyskać zadośćuczynienie w związku z zapisami testamentu.

Osoba uprawniona do zachowku może starać się o jego uzyskanie poprzez skierowanie wezwania do zapłaty. Wezwanie do zapłaty skierowane powinno być do osoby zobowiązanej do zapłaty zachowku. Gdy osoba zobowiązana do zapłacenia zachowku nie jest zainteresowana rozwiązaniem sprawy ugodowo wówczas niezbędne jest wniesienie sprawy do sądu.

Należy złożyć pozew o zachowek. Jednocześnie pozew winien być wniesiony do odpowiedniego sądu co między innymi zależne jest od wysokości kwoty zachowku, gdzie przy przekroczeniu pewnych sum niezbędne jest wnoszenie spraw do sądów okręgowych a nie rejonowych.

Zachowek jest roszczeniem, które z zasady dotyczy udziału w spadku, który wynosi połowę wartości udziału w spadku wynikającego z ustawowego dziedziczenia. Jednak wysokość zachowku może być inna, gdy występuje specyficzna sytuacja spadkobiercy ustawowego. Dotyczy to między innymi zstępnych, którzy są małoletni gdzie zachowek może wynosić dwie trzecie wartości udziału w spadku na podstawie dziedziczenia ustawowego.

W sprawach związanych z zachowkiem brane są również pod uwagę spadkobierców, którzy zdecydowali się na odrzucenie spadku a także spadkobierców niegodnych, co może wpływać na wysokość zachowku. Jest to jednym z powodów częstego rozwiązywania spraw o zachowek na drodze sądowej.