Jak wygląda postępowanie sądowe? Rodzaje postępowań

Wielu z nas na pewnym etapie życia musi wziąć udział w postępowaniu sądowym. Nie każdy z nas wie jednak, jak odbywają się postępowania tego rodzaju.

• postępowanie cywilne – służy do rozpatrywania spraw cywilnych, między innymi z zakresu prawa cywilnego, rodzinnego, opiekuńczego, prawa pracy

• postępowanie karne – dotyczy spraw karnych, służy do ustalenia, czy zaistniał czyn zabroniony w postaci przestępstwa

• postępowanie administracyjno-sądowe – prowadzone w sprawach z zakresu kontroli administracji publicznej

• postępowanie dyscyplinarne przed sądami dyscyplinarnymi samorządów zawodowych

• postępowanie polubowne przed sądem arbitrażowym

• postępowanie przed kolegium do spraw wykroczeń (1990-2001)

• postępowanie przed Trybunałem Konstytucyjnym

• postępowanie przed Trybunałem Stanu

Postępowania sądowe składają się z trzech głównych etapów, a mianowicie z wstępnej kontroli oskarżenia, przygotowania do rozprawy oraz z samej rozprawy.

To pierwszy etap postępowania, podczas którego prezes sądu lub sąd badają, czy wniesiony przez oskarżyciela akt oskarżenia spełnia odpowiednie warunki formalne. Kontroluje się między innymi czy istnieją podstawy do umorzenia postępowania, a także czy postępowanie nie jest obarczone istotnymi brakami. Potem oskarżony otrzymuje odpis aktu z wezwaniem do zaprezentowania wniosków dowodowych.

Gdy pierwszy etap zakończy się pomyślnie, czyli przejdzie wstępną kontrolę, wówczas sąd wyznacza termin rozprawy. Jednocześnie wyznaczany jest także skład sędziowski, sprowadza się potrzebne dowody i zarządza się wezwanie wszystkich potrzebnych osób na rozprawę.

To główna, najważniejsza część postępowania, podczas której przeprowadza się dowody, a następnie sąd wydaje wyrok.

Wyrok w postępowaniu sądowym zapada wtedy, gdy sąd dojdzie do wniosku, że dowody są wystarczające do tego, aby rozstrzygnąć rozprawę.

• skazujący – wydawany jest wtedy, gdy sąd uzna winę oskarżonego

• uniewinniający – wydawany jest wtedy, gdy zostanie wykazane, że oskarżony nie popełnił przestępstwa albo gdy nie ma wystarczających dowodów, aby wydać wyrok skazujący

• warunkowo umarzający postępowanie – wydawany jest wtedy, gdy sąd postanowi wykorzystać instytucję warunkowego umorzenia postępowania

• umarzający – wydawany jest wtedy, gdy prowadzenie procesu sądowego jest niedopuszczalne, przykładowo wtedy, gdy dojdzie do przedawnienia lub śmierci osoby oskarżonej

Warto również wskazać, że sąd może wydać wyrok bez prowadzenia rozprawy, na posiedzeniu. W tym przypadku wydany może być tylko wyrok skazujący lub warunkowo umarzający postępowanie.