Jakie prawa ma pracownik na umowie o pracę?

Obecnie podpisanie umowy o pracę nie jest już tak powszechna jak kiedyś. Pracodawcy w celu zmniejszenia kosztów związanych z zatrudnieniem coraz częściej sięgają po umowy cywilnoprawne, które, niestety, nie zapewniają pracownikom tak szerokiej ochrony jak umowa o pracę. Wynika to głównie z faktu, że umowy cywilnoprawne zasadzone są na podstawie przepisów zawartych w Kodeksie cywilnym, z kolei umowy o pracę na podstawie Kodeksu pracy.

Gdy podpisujemy umowę o pracę jako pracownik, zobowiązujemy się w niej do wykonywania określonego rodzaju pracy na rzecz pracodawcy. Pracodawca z kolei zobowiązuje się do zapewnienia nam wynagrodzenia.

• podporządkowanie pracownika poleceniom pracodawcy

• wykonywanie pracy za wynagrodzeniem, w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę

• świadczenie pracy osobiście

• powtarzalność wykonywania pracy

• obciążenie pracodawcy ryzykiem prowadzonej działalności i zatrudniania osób

W Kodeksie pracy znajdziemy kilka różnych umów o pracę. Są one podpisywane w zależności od tego, z jakim rodzajem pracy mamy do czynienia.

Zaliczają się do nich umowa na okres próbny, która podpisywana jest najczęściej z nowym pracownikiem w celu sprawdzenia jego kwalifikacji. Czas takiej umowy może trwać maksymalnie 3 miesiące. Drugi typ umowy to umowa na czas określony, w której znajduje się wskazanie terminu zakończenia umowy. Istnieje również umowa zawierana na czas wykonania określonej pracy, która stosowana jest wtedy, gdy nie można określić czasu trwania pracy. Ponadto stosowane są umowa na zastępstwo oraz umowa na czas nieokreślony – to właśnie ona daje pracownikowi największą ochronę i prawa.

Pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę ma określone prawa – jest ona korzystniejsza dla niego od umów cywilnoprawnych.

Przede wszystkim pracownik ma prawo do wzięcia urlopu wypoczynkowego. Jego wymiar to 20 dni, gdy staż pracy pracownika jest krótszy niż 10 lat u wszystkich pracowników (wlicza się też okres nauki), lub 26 dni, gdy jest on dłuższy niż 10 lat.

Czas pracy dla poszczególnych szkół dla pracowników, którzy:

• ukończyli zasadniczą lub równorzędną szkołę zawodową – 3 lata,

• ukończyli średnią szkołę ogólnokształcącą – 4 lata

• ukończyli średnią szkołę zawodową – 5 lat

• ukończyli szkołę zawodową dla absolwentów zasadniczych szkół zawodowych – 5 lat

• ukończyli szkołę policealną – 6 lat

• ukończyli szkołę wyższą – 8 lat

Pracodawca musi przestrzegać norm czasu pracy oraz regularnie płacić pracownikowi – na pełen etat to co najmniej obecna płaca minimalna. Pracownik uzyskuje też ochronę w przypadku rozwiązania umowy o pracę – okres wypowiedzenia zależny jest od czasu pracy u danego pracodawcy. Pracownik ma prawo korzystać z płatnego urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego.

Ponadto pracownikowi przysługują przerwy w pracy – 15 minut w ciągu 8 godzin pracy, o ile pracuje minimum 6 godzin na dobę.