Ciąża i przywileje ciężarnej w pracy
Kobieta decydująca się na pracę w ciąży ma określone przywileje gwarantowane przez Kodeks pracy. O czym powinny pamiętać przyszłe mamy, aby pracować bezpiecznie?
Przepisy polskiego prawa dokładnie określają, jakie zobowiązania ma pracodawca względem pracownic w ciąży. Dodatkowe uprawnienia przysługują przyszłym mamom już od pierwszego dnia, w którym poinformują firmę o tym, że są w ciąży i przedstawią potwierdzające to zaświadczenie od lekarza.
Podstawami prawnymi są tutaj Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 roku Kodeks pracy (t.j. Dz. U. z 2014 roku, poz. 1502 z późn. zm.) oraz Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 września 1996 roku w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet (Dz. U. z 1996 roku, nr 114, poz. 545 z późn. zm.).
Zgodnie z prawem kobieta w ciąży NIE może:
• pracować w godzinach nadliczbowych
• pracować więcej niż 8 godzin w ciągu doby
• pracować w godzinach nocnych, czyli pomiędzy 21:00 w nocy a 7:00 rano
• pracować w pozycji stojącej w czasie dłuższym niż 3 godziny
• pracować przez dłużej niż 4 godziny na dobę przy monitorach ekranowych
• być delegowana poza swoje stałe miejsce pracy
• pracować przy podnoszeniu i przenoszeniu ciężarów, które ważą więcej niż 3 kilogramy
• pracować w wymuszonym rytmie pracy, wewnątrz zbiorników i kanałów, w narażeniu na działanie czynników rakotwórczych, w pozycji wymuszonej
Jednocześnie warto wskazać, że pracodawca powinien zapewnić przyszłej mamie czas wolny na wyjścia na badania lekarskie, gdy okaże się, że nie może robić tego poza pracą. Także ciężarna otrzymuje 15-minutowe przerwy po każdej godzinie pracy przy komputerze.
Czy można zwolnić kobietę w ciąży?
Kolejna kwestia wzbudzająca wiele pytań dotyczy tego, czy kobieta w ciąży może być zwolniona z pracy.
Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy pracodawca nie może rozwiązać ani wypowiedzieć umowy o pracę w czasie, gdy pracownica jest w ciąży oraz w trakcie jej urlopu macierzyńskiego.
W sytuacji, gdy umowa o pracę zawarta jest na czas określony lub na czas próbny, pracodawca zobowiązany jest ją przedłużyć aż do porodu. Należy jednak pamiętać o tym, że jeżeli kobieta w ciąży była zatrudniona na umowę, której termin nie przekraczał 1 miesiąca, a umowa dobiegła końca przed zakończeniem 3. miesiąca ciąży, przepis nakazujący pracodawcy przedłużenie umowy nie obowiązuje.
Co wtedy, gdy firma znajduje się w likwidacji albo upadłości?
Jeśli zakład pracy, w którym pracuje kobieta w ciąży, znajduje się w stanie likwidacji lub upadłości, pracodawca musi określić termin zakończenia obowiązku świadczenia pracy.
Dodatkowo kobieta może wtedy otrzymać zasiłek macierzyński w wysokości 100% wynagrodzenia wypłacany przez ZUS. Pieniądze wypłacane są od dnia zakończenia pracy aż do porodu.
Wobec tego wtedy, gdy kobieta zachodzi w ciążę, znajduje się w tym czasie pod szczególną ochroną zapewnioną przez przepisy prawa. W przypadku naruszenia prawa pracownica może wystąpić przeciwko pracodawcy do sądu pracy, dlatego w razie nieprawidłowości warto walczyć o swoje prawa przed sądem.