Odrzucenie spadku – kiedy jest możliwe?

W 2015 roku doszło do znowelizowania prawa spadkowego. Wraz ze zmianami skończyło się nieświadome dziedziczenie długu poprzez tak zwane przyjęcie proste. Była to do tego roku opcja domyślna, czyli każdy, kto nie zgłosił chęci zmiany, stawał się spadkobiercą. Był to spory problem, ponieważ wiele osób dziedziczyło wtedy długi po zmarłych członkach rodziny.

Aktualnie, po zmianach prawnych, sytuacja jest już inna. Obecnie domyślną opcją jest dziedziczenie z dobrodziejstwem inwentarza, czyli obowiązuje ono z urzędu i nie musimy nigdzie zgłaszać tego, że właśnie z takiej opcji dziedziczenia chcemy skorzystać.

Dziedziczenie z dobrodziejstwem inwentarza oznacza, że możemy odziedziczyć jedynie tyle długów, ile wynosi przypadająca nam wartość spadku. Wobec tego w najgorszym przypadku nie zyskamy na spadku niczego, ponieważ uzyskany przez nas spadek pójdzie na spłatę długów. Z kolei w najlepszym przypadku możemy otrzymać dodatkowe środki czy inne mienie w spadku, gdy okaże się, że jego wartość jest wyższa od długów.

Wobec tego obecnie możemy spadek przyjąć wprost, czyli wraz z ewentualnym zadłużeniem, druga opcja to dziedziczenie z dobrodziejstwem inwentarza, natomiast trzecia to całkowite odrzucenie spadku. Skupmy się właśnie na niej.

Gdy wiemy, że spadek zawiera praktycznie same długi i nie ma żadnych aktywów, na przykład zmarły nie zostawił po sobie nieruchomości czy oszczędności, wtedy najlepszym rozwiązaniem jest całkowite odrzucenie spadku.

Przykładowo takie rozwiązanie sprawdzi się wtedy, gdy możemy otrzymać w spadku mieszkanie obciążone hipoteką, niezapłacone rachunki, zaległości w czynszu. Wówczas suma wszystkich długów jest większa niż wartość mieszkania. Wobec tego odrzucenie spadku będzie najprostszym rozwiązaniem.

Oczywiście, spadek możemy odrzucić też z wielu innych powodów, na przykład wtedy, gdy po prostu nie chcemy dziedziczyć niczego po danej osobie ze względów osobistych.

Spadek możemy odrzucić na dwa sposoby – przed notariuszem albo przed sądem rejonowym, który jest właściwy dla naszego miejsca pobytu lub zamieszkania. Odrzucenie spadku w kancelarii notarialnej jest szybszym i wygodniejszym rozwiązaniem, niemniej zapłacimy więcej – to zwykle 50 złotych oraz VAT taksy notarialnej oraz koszty wypisów. Z kolei odrzucenie spadku przed sądem jest dłuższe, ponieważ na wyznaczenie posiedzenia musimy czekać nawet kilka tygodni, ale zapłacimy mniej – to koszt 50 złotych.

Gdy chcemy udać się do kancelarii notarialnej, powinniśmy zabrać ze sobą skrócony odpis aktu zgonu spadkodawcy oraz swój dowód osobisty. Z kolei wtedy, gdy wybieramy drogę sądową, powinniśmy rozpocząć od przygotowania oświadczenia o odrzuceniu spadku w dwóch egzemplarzach, z których jeden składamy w sądzie, natomiast drugi zabieramy jako dowód, że złożyliśmy pismo w terminie.

Pamiętajmy również o terminach, w których możemy to zrobić. Mamy wówczas 6 miesięcy od daty śmierci spadkodawcy lub też od dnia, w którym dowiedzieliśmy się o jego śmierci.