Podział spadku w sądzie - jak to wygląda?

Często zdarza się, że po osobie zmarłej dziedziczy kilka osób. Wówczas spadkobiercy są współwłaścicielami spadku. Pozostawanie w takiej wspólności może jednak prowadzić do poważnych konfliktów rodzinnych, szczególnie wtedy, gdy współwłasność dotyczy nieruchomości lub innego wartościowego mienia. Wspólność ta może być jednak zniesiona, gdy wykonamy tak zwany dział spadku, który nazywany jest też podziałem spadku.

Konsekwencją działu spadku jest uzyskanie przez określonych spadkobierców wyłącznych praw do poszczególnych składników spadku. Wobec tego podstawą do wykonania działu spadku jest wyznaczenie wielkości udziałów spadkowych.

Jak wspomnieliśmy na wstępie, nie każdy dział spadku musi odbywać się w sądzie. Gdy spadkobiercy dojdą do porozumienia, wówczas mogą zawrzeć ze sobą umowę. Warto przy tym wskazać, że jeżeli chodzi o nieruchomość przekazaną w spadku, umowa o dział musi mieć postać aktu notarialnego.

Jednak wtedy, gdy spadkobiercy nie są w pełni zgodni co do tego, jak dokonać działu spadku, jedyną drogą jest udanie się do sądu. Postępowanie sądowe w tej sprawie może rozpocząć każdy ze spadkobierców poprzez złożenie stosownego wniosku. Wniosek ten należy także opłacić – zasadnicza opłata sądowa to 500 złotych i jest niezależna od wartości majątku spadkowego.

Najczęściej przeprowadza się tak zwany podział fizyczny spadku. Polega ona na podziale przedmiotów, które wchodzą w skład masy spadkowej, w naturze. Przykładowo wtedy, gdy spadkodawca zostawił trzy mieszkania dla trzech spadkobierców, każdy z nich może otrzymać jedno. Różnice w wartości mieszkań mogą być pokrywane przez odpowiednie opłaty pomiędzy współspadkobiercami.

Drugi sposób polega z kolei na przyznaniu jednemu ze spadkobierców konkretnego przedmiotu spadkowego w całości, a reszta otrzymuje wtedy od niego pieniądze tytułem spłaty. Przykładowo, jeżeli do podziału jest jedno mieszkanie, wtedy może otrzymać je jeden spadkobierca, który spłaca innych.

W przypadku sprawy odbywającej się w sądzie, sąd wskazuje na termin, sposób uiszczenia tej opłaty, a także określa odsetki, gdy termin nie byłby dotrzymany. Istnieje też możliwość rozłożenia opłat przez sąd na raty do maksymalnie 10 lat.

Sąd może też rozstrzygać wzajemne roszczenia, które pojawiają się pomiędzy spadkobiercami z powodu posiadania określonych przedmiotów spadkowych oraz poniesionych z nimi wydatków, na przykład remontów, najmu, a także spłaconych długów spadkowych, na przykład finansowania pogrzebu.

Swoje roszczenia musimy zgłosić najpóźniej w momencie postępowania działowego, ponieważ po zaparciu prawomocnego postanowienia nie mamy już możliwości ich dochodzenia.