Kosiniakowe – co to jest i kto je dostanie?

Kosiniakowe obowiązuje od 1 stycznia 2016 roku i zostało wprowadzone z inicjatywy byłego ministra pracy Władysława Kosiniaka-Kamysza. Podstawą prawną jego przyznawania jest ustawa o świadczeniach rodzinnych z dnia 28 listopada 2003 r. Generalizując, można powiedzieć, że kosiniakowe zastępuje zasiłek macierzyński osobom, którym nie może być on przyznany. Ten rodzaj pomocy jest przewidziany dla osób, które nie pracują zawodowo, albo nie odprowadzają składek na ubezpieczenie chorobowe.

Świadczenie kosiniakowe otrzymają wszystkie osoby pozbawione prawa do zasiłku macierzyńskiego tj.:

• studenci,
• rolnicy,
• osoby zatrudnione na podstawie umowy o dzieło, zlecenie (o ile nie odprowadzają składek na ubezpieczenie chorobowe – jest ono dobrowolne),
• osoby bezrobotne (zarówno ze statusem nadanym przez Urząd Pracy, ale także te, które nie zgłosiły się do objęcia ich tym tytułem),
• osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą (o ile nie pobierają zasiłku macierzyńskiego).

O świadczenie rodzicielskie może ubiegać się zarówno matka, jak i ojciec dziecka, jednak ojcu może być ono przyznane tylko w konkretnych przypadkach. Następuje to w sytuacji:

• skrócenia na wniosek matki dziecka okresu pobierania świadczenia rodzicielskiego, zasiłku macierzyńskiego lub uposażenia macierzyńskiego,
• śmierci matki dziecka,
• porzucenia dziecka przez matkę.

Warto podkreślić, że kryterium podmiotowe jest rozszerzone także na opiekunów prawnych dziecka do 7 roku życia, a w sytuacji dziecka, w stosunku, do którego odroczono obowiązek szkolny do 10 roku życia. Poza opiekunami, prawo to przysługuje rodzicom zastępczym, z wyjątkiem zawodowych rodzin zastępczych i osobom przysposabiającym dziecko.

Wysokość świadczenia wynosi 1000 zł na dziecko. Podana wysokość świadczenia jest kwotą netto, oznacza to, że nie jest ona opodatkowana. Kosiniakowe wypłacane jest przez okres, który jest zależny od urodzonych (przysposobionych, objętych opieką) dzieci. W przypadku jednego dziecka jest to rok – 52 tygodnie, bliźniąt – 65 tygodni, trojaczków – 67 tygodni, czworaczków – 69 tygodni, pięcioraczków (i więcej) – 71 tygodni.

Okresy te należy liczyć w zależności od sytuacji, czy mamy do czynienia z rodzicami, opiekunami czy przysposabiającymi:

• od dnia porodu,
• od dnia przysposobienia,
• od dnia objęcia opieką.

Warto tu podkreślić, że jeśli w okresie otrzymywania świadczenia podejmie się pracę, to jest ono nadal wypłacane, ale w kwocie mniejszej o 50 procent.

Chociaż przy otrzymywaniu świadczenia rodzinnego, brane są pod uwagę różne kryteria, to na jego przyznanie oraz na jego wysokość, nie ma wpływu dochód. Z drugiej jednak strony, warto wiedzieć, że wlicza się je do dochodu przy ubieganiu się o inne świadczenia, jak zasiłek rodzinny, zasiłki z pomocy społecznej czy pomoc z funduszu alimentacyjnego.

Jak zatem wygląda kwestia kosiniakowego a pit? Odpowiedź jest bardzo prosta. Skoro to świadczenie nie jest opodatkowane, nie wykazuje się go w rocznym zeznaniu podatkowym.

Między świadczeniem rodzinnym a świadczeniem 500 plus nie ma żadnej kolizji. Oznacza to, że można otrzymywać obydwa świadczenia jednocześnie. Podobna sytuacja jest z zasiłkiem dla bezrobotnych. Inaczej sprawa wygląda w przypadku zbiegu uprawnień do otrzymywania kilku świadczeń, takich jak: dodatek pielęgnacyjny, zasiłek opiekuńczy i kosiniakowe. Wówczas uprawnionemu przysługuje tylko jedno z tych świadczeń, które sam wybierze.

Aby kwota została przyznana, należy złożyć odpowiedni wniosek. Składa się go w urzędzie miasta bądź gminy lub ośrodku pomocy społecznej. Ważny jest tu termin. Wynosi on 3 miesiące licząc od dnia narodzenia się dziecka. W sytuacji rodziców adopcyjnych wniosek należy złożyć w ciągu miesiąca. Nie oznacza to jednak, że świadczenie złożone z uchybieniem tego terminu będzie skutkować decyzją odmowną. W takim przypadku straci się „jedynie” możliwość wyrównania za pierwsze 3 miesiące, a kosiniakowe będzie naliczone od pierwszego miesiąca, w którym wniosek wpłynął.

Jeśli składamy wniosek w tradycyjnej formie, należy go wypełnić drukowanymi literami. Na początku należy uzupełnić swoje dane i dane organu, do którego składamy wniosek.

Wniosek składa się z dwóch części. Pierwsza to dane wnioskodawcy oraz dzieci: imiona i nazwiska, adres zamieszkania, PESEL oraz data urodzin dziecka. Druga część to pouczenie z informacją dotyczącą praw do otrzymania kosiniakowego i oświadczenie wnioskodawcy mające na celu ustalenie prawa do tego świadczenia.

Do wypełnienia wniosku potrzebne są następujące dokumenty:

• akt urodzenia dziecka,
• dowód osobisty osoby składającej wniosek.

Nie trzeba natomiast dołączać żadnych zaświadczeń o dochodach. Należy pamiętać, że jeśli za granicą przysługuje z tego tytułu podobne świadczenie, wówczas kosiniakowe nie należy się, chyba że odpowiednie umowy między państwami stanowią inaczej.

Odpowiedź dotyczącą przyznania prawa do świadczenia rodzinnego otrzymuje się decyzją administracyjną, która jest wydawana w terminie miesiąca od daty złożenia wniosku i dostarczenia wszystkich wymaganych dokumentów. Jest to termin standardowy, jednak w pewnych sytuacjach, kiedy trzeba będzie przeprowadzić postępowanie wyjaśniające, termin ten może być dłuższy.

Czy w sytuacji zadłużenia, komornik może zabrać kwotę przyznaną w ramach kosiniakowego? Nie. Wszystkie świadczenia, jak rodzina 500+, wyprawka 300+, alimenty, kosiniakowe, nie mogą być przedmiotem zajęcia przez komornika.

Jednak nie jest wykluczone to, że kwota przyznana w ramach tych świadczeń nie zostanie zabrana z rachunku bankowego. W takiej sytuacji należy złożyć zażalenie na decyzję i działanie komornika, a następnie, niesłusznie pobrana kwota zostanie zwrócona.