Wzrost raty kredytu hipotecznego, gotówkowego

Wzrost raty kredytu hipotecznego to nie cichnący od kilku miesięcy temat w mediach. Posiadacze tego typu zobowiązań cierpią najbardziej, bo ich zobowiązania, a tym samym raty są najwyższe. Oczywiście podwyżki stóp procentowych oznaczają również wzrost raty kredytu gotówkowego, jednak nie jest to aż tak dotkliwe ze względu na niższe kwoty.

Jak podwyżki stóp wpływają na wzrost raty kredytu? Związek wynika z tego, że większość długoterminowych zobowiązań finansowych w Polsce jest udzielana z oprocentowaniem zmiennym. Oznacza to, że oprocentowanie składa się z rynkowej stawki WIBOR oraz z marży banku (stała wartość wpisana do umowy, jest zyskiem instytucji finansowej).

Kiedy stopy procentowe są podnoszone, rośnie również WIBOR, który jest oprocentowaniem pożyczek międzybankowych. Kiedy banki muszą drożej pożyczać pieniądze, to wyższe oprocentowanie narzucą także klientom.

Oprocentowanie zmienne daje bankom możliwość dostosowania się do warunków rynkowych. Kiedy np. podczas pandemii stopy były obniżane, to zyskiwali kredytobiorcy, natomiast gdy są podwyższane (tak jak teraz), zyskują banki.

Oprocentowanie kredytów dla klientów indywidualnych jest oparte najczęściej na stawce WIBOR 3M albo 6M. Oznacza to, że banki aktualizują oprocentowanie co trzy lub sześć miesięcy i w takich interwałach czasowych rosną raty kredytów. Im wyższe oprocentowanie bowiem, tym więcej odsetek trzeba zapłacić i tym wyższą ratę przelewać do banku.

W Ustawie o kredycie konsumenckim jest zapisany wzór na maksymalne oprocentowanie kredytów udzielanych osobom fizycznym i określa on najwyższą stawkę, którą bank może narzucić na klienta. Wzór jest następujący:

2 x (stopa referencyjna + 3,5%)

Jeśli więc główna stopa procentowa wynosi aktualnie 5,25%, to maksymalne oprocentowanie kredytów wynosi teraz 17,5%.

Jednak najwyższa możliwa stawka jest zazwyczaj stosowana przy kredytach gotówkowych. W przypadku zobowiązań hipotecznych realna stopa procentowa sięga teraz 8 – 9%, więc do limitu jeszcze daleko.

Rata kredytu jest więc bezpośrednio uzależniona od stawki WIBOR, natomiast WIBOR od wysokości stóp procentowych.

Jeżeli będą one rosły, to wzrosną raty kredytów, a gdy będą spadać, to i miesięczne zobowiązania kredytobiorców się zmniejszą.

Stopa procentowa to cena pieniądza, którą należy zapłacić za jego pożyczenie albo zysk, który otrzymamy w przypadku zdeponowania środków pieniężnych i zobowiązania się, że przez określony czas ich nie wypłacimy.

Stopy procentowe są stosowane zarówno przy kredytach i depozytach pomiędzy bankiem a klientem, pomiędzy bankami, jak i w gospodarce.

Stopy procentowe NBP odzwierciedlają politykę pieniężną i pozwalają wpływać na poszczególne aspekty gospodarki. Obniżenie stóp ją rozgrzewa, natomiast podwyższenie chłodzi.

Podczas pandemii stopy były obniżone prawie do zera, aby pomóc gospodarce łagodniej przejść przez kryzys. Natomiast tanie kredyty, które banki mogły wtedy oferować, napędzały rynek pracy, konsumpcję i inwestycje. Okazało się jednak, że era niskich stóp procentowych trwała zbyt długo, a nadmierna konsumpcja pobudziła inflację, czyli wzrost cen.

Stopy procentowe w Polsce są ustalane przez Radę Polityki Pieniężnej, czyli organ, który działa przy Narodowym Banku Polskim. W Radzie zasiadają ekonomiści, którzy analizując różne wskaźniki gospodarcze, na comiesięcznym posiedzeniu decydują o tym, jak przez najbliższy miesiąc będą wyglądały stopy procentowe.

RPP może dowolnie podnieść je, obniżyć albo pozostawić bez zmian.

Klienci banków już od kilku miesięcy muszą zmagać się ze wzrostem raty kredytu. Warto jednak wiedzieć, że wybierając odpowiednią ofertę, możesz zabezpieczyć się przed podwyżkami.

Remedium na takie problemy jest wybór oprocentowania stałego. Jest ono dostępne przy kredycie hipotecznym w każdym banku oraz przy niektórych kredytach gotówkowych.

Oprocentowanie stałe polega na tym, że bank proponuje klientowi efektywną stopę procentową, która przez określony czas (5 – 10 lat) będzie stała. Niezależnie od tego, co wydarzy się na rynku, Ty wciąż będziesz płacić tę samą ratę. Taka oferta jest jednak droższa od tej o oprocentowaniu zmiennym, bo bank bierze na siebie ryzyko zmian rynkowych.

Pozwala jednak spać spokojnie i nie martwić się o to, że rata zrówna się wartością Twojej pensji i nie będziesz miał z czego jej spłacać.

Po upływie umówionego okresu bank przedstawi Ci kolejną ofertę z oprocentowaniem stałym, dostosowaną do aktualnych warunków rynkowych. Możesz się na nią zdecydować albo przejść na stopę zmienną.

Jest pięć rodzajów stóp procentowych NBP:

• stopa referencyjna (główna)
• stopa lombardowa
• stopa depozytowa
• stopa redyskonta weksli
• stopa dyskonta weksli

Głównym zadaniem RPP, która odpowiada za realizację polityki pieniężnej, jest walka z inflacją. Obecną, tak wysoką inflację napędziło nadmierne rozluźnienie polityki pieniężnej i prawie ujemne stopy procentowe, które zachęciło wiele osób do wzięcia kredytów i wydawania pieniędzy w gospodarce. Drugim winowajcą wzrostu cen jest nadmierne rozdawnictwo pieniędzy bez pokrycia w pracy. Wpłynęły na to programy pomocowe dla rodzin, ale również dla przedsiębiorców podczas pandemii.

Obecnie podwyższanie stóp procentowych to broń w rękach RPP, która ma zbliżyć inflację w okolice celu inflacyjnego, który wynosi 2,5% rok do roku. Obecnie jednak inflacja jest o ok. 10 p.p. wyższa, więc zacieśnianie polityki pieniężnej musi być niestety gwałtowne.

Jeśli chodzi o stopy procentowe NBP, to nie można ich samemu wyliczyć. Są one narzucane przez Radę Polityki Pieniężnej.

Jeżeli jednak masz na myśli stopę procentową kredytu, który zaciągasz w banku, to można ją obliczyć, dodając do siebie stawkę bazową (WIBOR 3M albo 6M) oraz marżę banku. Zazwyczaj jednak nie ma takiej konieczności, bo kredytodawca sam podaje nominalną stopę procentową kredytu.

Na wyższych stopach procentowych w dużej mierze zarabiają banki, bo dzięki temu mogą narzucić klientom większe oprocentowanie kredytów. Jednak medal ma dwie strony. W przypadku relatywnie wysokich stóp klienci mogą zarobić więcej na depozytach (kontach oszczędnościowych czy lokatach), bo banki gdy są w dobrej kondycji finansowej, to chętniej chcą płacić więcej za utrzymywanie u nich oszczędności.

Na stopy procentowe w Polsce wpływa przede wszystkim sytuacja gospodarcza. Kiedy gospodarka przechodzi kryzys, to niskie stopy pozwalają zminimalizować straty (pobudzać konsumpcję i nie doprowadzać do wzrostu bezrobocia).

Z kolei, gdy koniunktura jest wysoka, a ceny rosną, to wysokie stopy pomagają zahamować gospodarkę i tym samym walczyć z inflacją.

Prognozy dotyczące stóp procentowych nie są szczególnie optymistyczne dla kredytobiorców. Ekonomiści przewidują, że do końca roku stawki będą podnoszone, a dopiero od początku przyszłego roku jest szansa na zahamowanie wzrostów i być może delikatnie obniżki. Dopiero gdy polityka RPP zacznie przynosić rezultaty, a poziom inflacji zacznie spadać, to wtedy jest to możliwe.